Teşrik-i mesai kavramı günümüz işletme dilinde "birlikte çalışma kültürü" olarak ifade edilir. Birlikte çalışma işletme dünyasında ehemmiyetli bir meseledir. Çünkü insanlar arasında iş birliği ve uyum kolay kolay sağlanamamaktadır. Zaten ortaya çıkan çoğu problem de birlikte çalışmayı becerememekten kaynaklanmaktadır.
Teşrik "ortak etme" anlamına gelen bir kelimedir. Mesai ise "emek, gayret, çaba" demektir. Türk Dil Kurumu (TDK), “teşrîk-i mesâî” ifadesini “bir gaye uğruna kurulan çalışma ortaklığı, birlikte çalışma, iş birliği” olarak tanımlamaktadır. Dil Derneği ise teşrîk-i mesâî için “işbirliği” tanımını sunmaktadır. İştirak, şirk, müşterek, şerik, şirket gibi ortaklık anlamı taşıyan kelimeler “yaptığı bir işe bir kimseyi ortak etme” anlamındaki teşrikle aynı kökten gelmektedir.
Birlikte ortak hareket etmek için kurumun bir davasının ya da felsefesinin ya da misyonunun olması gerekir. Aslında tüm bu saydığımız kavramlara platform diyebiliriz. Bir kurum platform oluşturarak ortak çalışmayı verimli hale getirebilir.
Platform oluşturmak için;
1- Senkronize Olma
Senkronize (eski Yunanca'da) sync ve krono kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Syn Yunanca işteşlik, karşılıklılık, eşlik etme, bir ve beraber olma bildiren edat ve fiil ön ekidir.
Mesela senfoni kelimesinde de ön ek syn vardır. Fono ses demek. Syn ile birleşince ses uyumu, sesteşlik manalarını almıştır. Krono ise zaman, süre anlamlarına gelmektedir. Syn ile birlikte kullanılınca eşzamanlı olma olarak bir anlam almıştır.
TED'de çıkan bir videoda 4-5 tane metronom bir masada sallanmaya bırakılıyor. Metronomların her birisi kafasına göre bir ritim tutturuyor. Sonra bu metronomları bir platforma bırakıyorlar. Ve bir şey oluyor; tüm metronomlar birlikte aynı ritmi tutturuyorlar.
Birlikte çalışmak uyumu için "ortak bir platform" kurmak şarttır. O ortak platformun adı nedir?
Bir kurum ve kuruluşta düzen kurmak için "basit kurallardan" oluşan komutlar belirlenmelidir. Kim nerede ne yapacak net bir şekilde yazılmalıdır. Sistemin parçaları basit kurallardan oluşursa; tamamında muazzam kompleks ve ahenkli bir yapıyı ortaya çıkar. Örneğin kuşların havada tek bir vücut olarak dansında (senkronize) 6-7 temel kural vardır. Ve bu kurallara her bir kuş %100 riayet ediyordur. Doğal olarak da sapma olmadığından muazzam bir düzeni kendiliğinden oluşturuyordur.
Komut-1: Çok basit komutlar belirleyeceksin. Sana ait komutlar ne ise, harfiyen yerine getireceksin. Bileceksin ki komutlardan bir adımı yapmasan sorunlar başlayacaktır.
2- Kaynaştırma
Platform oluşturmada kaynaşma da çok önemlidir. Bir filmde kılıç yapılırken, bazı şeylerin ters gitmesine kılıç ustası anlam veremiyordu. Metaller sürekli patlayıp iş kazası meydana geliyordu. Sonra usta farketti ki metallere çok fazla kuvvet uygulanıyordu. Aslında bu günümüz hayatında çok fazla baskı, stres oluşturma, germe, tehdit oluşturma gibi hadislerle örnek teşkil eden davranışlardır. Sonra usta 'metaller birleşmek için zorlanmamalıdır'; tam tersine 'birbirine çekilip kaynaşmalıdır' diye düşündü. Tarzını değiştirdi ve bu fikrinde başarı sağladı.
Ekibin kaynaşması için farklılıklar göz önüne alınıp saygı ve hakkaniyet çerçevesinde performans beklentisi oluşturulmalıdır. Eğer bir ekip kaynaşmazsa ne yaparsak yapalım başarılı bir model oluşturamayız.
Komut-2: 'Ben' demeyeceksin 'biz'i düşüneceksin. Tabi bunu yaparken 'ben' olarak da en iyi çalışmayı ortaya koyacaksın.
3- Sinerji oluşturma
Synergy "birlikte işleme, güç birliği" anlamına gelen Fransızca bir kelimedir. Felsefede ise "bir görevin, işlevin yerine getirmesinde birkaç organın birlikte çalışması" anlamında kullanılır.
İnsan çalışarak bir enerji üretir. Birden fazla insan aynı hedef için çalışınca sinerji üretir. Yani tek bir enerji diğer güçler ile birlikte katlanarak sinerjiye dönüşür.
Sinerjide bereket kanunu vardır. 3 insan 3 birimlik iş yaparken bazen sinerji kanunuyla bu üretim 111 birime kadar çıkabilir.
Uzmanlar insanın aşırı odaklanarak ilgisiz her türlü bilgiyi bloke edebildiğini veya görmezden gelebildiğini düşünüyor. Bu şekilde beyin ve beden mükemmel bir uyum sağlıyor.
Sinerji, çığ etkisini gerçekleştiren mekanizmadır. Bunun için ruh gereklidir. Ruhsuz her iş ve eylem başarısızlığa mahkumdur.
Komut-3: Hızlı olup dikkatini başka mecralara akıtmayacaksın. Eğer zihnen veya bedenen bölünürsen, sinerji oluşturmayacağını bilmelisin.
Bir Ekipteki Herkesin Bazı Düsturları Olmalıdır. Mesela;
1- Üzüm yeme derdi olacak; bağcıyı dövme değil.
2- Kazandırmalı ve Kazanmalı
2- Empati yapabilmeli
3- 'Kolaylaştırın zorlaştırmayın, müjdeleyin nefret ettirmeyin' felsefesine sahip olmalı.
4- Doğru kişilere doğru görevler verilmeli
5- Hesap sorulabilirlik olmalı (ödül ve ceza)
6- Adaletli ve Hakkaniyetli olmalı
Not:Lütfen youtube'daki videoyu izleyin!
https://www.youtube.com/watch?v=T58lGKREubo
Linkte metronomların nasıl birbirine uyum sağladıkları görülüyor. O metronomlar kola kutularından oluşturulmuş platformun üzerine koymadan önce saatler geçse aynı uyuma gelmiyorlardı.
Zeki Uyar