Size bugün biraz farklı bir bakış açısından anlayış konusuna değinmek istiyoruz. Eskiden gelişmiş olan uygarlıklar rakiplerine ya da tam tanıyamadaıkları komşularına "barbar" anlamı takarlarmış. Bu ifade elbette tartışmaya açık bir durumdur. Sonuçta kaynak şahsi filozof ya da düşünürlerden genellikle gelirmiş. Mesela Romalılar tam anlamadığı Afrika için barbarlar ifadesini kulanırlarmış. Yunanlılara göre ise Persler bir zaman bu sıfatı almış. Daha bunun gibi çok örnek vardır.
Normalde barbar "berber"den gelir. Berber "bar ber" gibi anlamı olmayan, aşılamayan sesler çıkaran demektir. Aslında sesli harfle cümle kuramayıp tıslayarak, uflayacak, ulayarak doğadaki hayvanları seslerini çıkarma durumudur. Yani barbar 1 "anlamı olmayan sesler çıkaran", 2 "anlaşılamayan", 3 "kaba saba olan" kimselerdir.
Bu kavramın zıddı olan kavram ise "adam olmak"tır. Adam olmanın Türkçesi ergin olmak veya yurttaş olmak, Latince karşılığı da homo humanus olmaktır. Homo "humus"tan gelir. Humus "toprak" demektir. Homo humanus'un topraktan gelen insanın beşeriyetten sıyrılıp tam anlamıyla insan olması manasına bir açısı vardır.
İnsan toprakta iken daha fıtri, daha doğaldır. Lakin kendini geliştirip terbiye etmesi de şartlar gereği daha zordur. Şehirleşme ile birlikte bu topraktan gelen insan kültürleşme ve uygarlaşma yolunda hızla aşama kaydeder. İçindeki vahşi ve yabani olan duygularını belli bir torna tesviye işleminden geçirerek yontmaya başlar. Belli kalıplara sokar. Ne dediği anlaşılan kelimelerle kendisini ifade eder.
Burası çok önemlidir. İfade etme ister kalemle olsun isterse de kelamla olsun mutlaka her gün yapılmalıdır. Medeni insanın, olgunlaşmış insanı kamilin ortak özelliği anlaşılan ve içinde anlam ve mana bulunan kelimeleri dışarıya dökebilmesidir.
Bu sisteminde gerçekleşebilmesi içinde önce kişinin iç dünyasında soyut olan kavram ve değerleri anlaması gerekir. Anlamayan anlatamaz. Anlatamayan ise anlaşılamaz. Anlaşılmayan insan ise hayvani içgüdülerinden dolayı daha fazla strese ve sinire mahsur kalır. Bu hal ise insanı insanlığında çıkarıp şiddete ve kavgaya götürür. Haliylede dışarıya kaba saba, öfkeli ve sinirli, eğitim düzeyi düşük, sesleri çirkin ve yüksek tipleri çoğaltır. Bu tarz kişilere de barbar sıfatı ister istemez konur.
İşte anlamak ve anlaşılmanın önemi bizleri çok basit gibi gözüken problemden çok uçlarda başarısız bir karaktere nasıl dönüştürür izah ettik. Bugün toplum hayatında bakarsak, anlamaya ve anlaşılmaya önem verenlerin nasıl başarılı işler yaptıklarını maddi ve manevi kazanımlarını nasıl sağladıklarını bir kez daha görebiliriz.
Zeki Uyar